به گزارش خبرنگار مهر، محمد ابراهیم باستانی پاریزی تاریخ نگار، طنزنویس، روزنامه نگار، موسیقیدان، استاد دانشگاه، از روشنفکران فعال کرمانی و از جمله مخافر ادبی دیار کریمان با خلق آثار بی نظیر از ماندگارترین چهره های ایران به شمار می رود. وی در سوم دى ماه ۱۳۰۴ ش برابر با ۲۴ دسامبر ۱۹۲۵ در دهکده ای کوچک در 10 فرسنگى شمال سیرجان به نام پاریز چشم به جهان گشود.
وی تا ششم ابتدایی در پاریز مشغول به تحصیل بوده و در این مدت تحت تعلیمات پدر خود حاج آخوند پاریزی قرار داشت. استاد باستانی پاریزی پس از دو سال ترک تحصیل اجباری در سال 1320 وارد دانشسرای مقدماتی کرمان شده و در سال 1326 در رشته تاریخ در دانشگاه تهران تحصیلات خود را ادامه داد.
استاد باستانی پاریزی بعد از فارغ التحصیل شدن در سال 1330برای انجام تعهد دبیری عازم زادگاهش کرمان شد و در سال 1337 نیز در رشته دکتری تاریخ دانشگاه تهران پذیرفته شد و در این مدت در کرمان حضور داشته و ازدواج کرد.
وی در سال ۱۳۳۸ با مدیریت مجله داخلی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران فعالیت کاری خود را آغاز کرد و تا سال ۸۷ استاد تمام وقت این دانشگاه بود و در مرداد ماه سال ۸۷ نیز بازنشسته شد.
گرچه مسئولان فرهنگ و هنر استان کرمان هیچ گاه نتوانسته اند آنگونه که باید و شاید دین این دیار را به استاد باستانی پاریزی ادا کنند اما همواره وی بزرگوارانه در کتاب‌های پرشمارش به کرمان و سیرجان و پاریز ادای دین کرده است.
آشنایی با آثار باستانی پاریزی
از آثار استاد باستانی پاریزی در خصوص کرمان می توان به آثاری چون پیغمبر دزدان، نشریه فرهنگ کرمان، راهنمای آثار تاریخی کرمان، دوره مجله هفتواد، تاریخ کرمان، منابع و مآخذ تاریخ کرمان، سلجوقیان و غز در کرمان، فرماندهان کرمان، جغرافیای کرمان، گنجعلی خان، وادی هفت واد، تاریخ شاهی قراختائیان، تذکره صفویه کرمان و صحیفه الارشاد اشاره کرد.
مجموعه هفتی شامل خاتون هفت قلعه، آسیای هفت سنگ، نای هفت بند، اژدهای هفت سر، کوچه هفت پیچ، زیر این هفت آسمان، سنگ هفت قلم و هشت الهفت که بعدها به این مجموعه اضافه شد از دیگر آثار ادبی تالیف شده توسط استاد باستانی پاریزی است.
از دیگر آثار به یادگار مانده از استاد باستانی پاریزی می توان از مجموعه شعر یادبود من، ذوالقرنین یا کوروش کبیر، مجموعه شعر یاد و یادبود، محیط سیاسی و زندگی مشیرالدوله، اصول حکومت آتن، تلاش آزادی( برنده جایزه یونسکو)، یعقوب لیث شاه منصور، سیاست و اقتصاد عصر صفوی، اخبار ایران از ابن اثیر ، از پاریز تا پاریس، شاهنامه آخرش خوش است، حماسه کویر، تن آدمی شریف است، نون جو و دوغ گو، جامع المقدمات، فرمانفرمای عالم، از سیر تا پیاز، مار در بتکده کهنه، کلاه گوشه نوشین روان، حضورستان، هزارستان، ماه و خورشید فلک، سایه‌های کنگره، بازیگران کاخ سبز، پیر سبزپوشان، آفتابه زرین فرشتگان، نوح هزار طوفان، در شهر نی سواران، شمعی در طوفان، خود مشت مالی، محبوب سیاه و طوطی سبز، درخت جواهر، گذار زن از گدار تاریخ، کاسه کوزه تمدن، پوست پلنگ، حصیرستان، بارگاه خانقاه و هواخوری در باغ با گوهر شب چراغ نام برد.
از دست دادن باستانی پاریزی فاجعه ای بزرگ برای جامعه فرهنگی ایران است
محمد گلاب زاده از جمله دوستان استاد باستانی پاریزی است که 50 سال با وی آشنایی دارد. گلاب زاده در این خصوص به مهر می گوید: اولین دیدارم با استاد در سال 1342 اتفاق افتاد، در آن زمان نوجوانی بودم که به شدت به آثار استاد علاقه داشته و برای دیدار وی لحظه شماری می کردم.
وی ادامه داد: این آشنایی از طریق یکی از دوستان استاد باستانی پاریزی میسر شد و من موفق شدم برای نخستین بار به خانه استاد واقع در خیابان گرگان تهران قدم بگذارم.
بغض راه گلویش را می گیرد و از دست دادن استاد را فاجعه ای بزرگ برای جامعه فرهنگی ایران می داند و می گوید: 50 سال از آن روزگار می گذرد و من در بسیاری از سمینارها و سفرها همراه وی بودم و امروز یکی از تلخ ترین روزهای عمر من است چرا که یکی از فرهیختگان ادبی نه تنها دیار کریمان بلکه ایران را از دست دادیم.
گلاب زاده که یکی از پژوهشگران برجسته تاریخ و فرهنگ استان کرمان است در ادامه به علاقه استاد باستانی پاریزی به زادگاهش اشاره و تصریح می کند: وی یکی از پایه های اصلی تاسیس مرکز کرمان شناسی بود و بسیار برای تاسیس این مرکز تلاش کرد و در تمام جلسات و همایش های کرمان شناسی با علاقه ای وافر حضور پیدا می کرد و من برای تمامی کارهایم با وی مشورت می کردم و هر گاه کتابی می نوشتم استاد برایم مقدمه یا یادداشتی فاخر می نگاشت.
عشق استاد به کرمان در تمامی آثارش مشهود است
گلاب زاده در خصوص آشنایی جوانان با استاد باستانی پاریزی می گوید: استاد با تمامی وجود برای فرهنگ ایران تلاش کرد و اگر کسی استاد باستانی پاریزی را نشناسد به واقع ایران و خود را نشناخته است.
وی باستانی پاریزی را از چهره های برجسته جهانی می داند و می افزاید: استاد در طول عمر با سعادت خود کتاب های بی شماری در خصوص کرمان نوشت و کتابی ننوشت که در آن نامی از کرمان برده نشود و همه آثار وی همراه با نام زادگاهش است. چنانچه خود استاد بر این نکته صحه گذاشته و گفته اند که" در هیچ مراسمی نبود که سخنی بگویم و نام کرمان را نیاورم."، بنابراین اگر کسی به خصوص کرمانی ها استاد را نشناخته باشند دور از کمال و معرفت خود آنها است.
گلاب زاده می گوید: البته نباید این نکته را از نظر دور داشت که ما و مسئولان فرهنگی وظیفه خود در قبال استاد را آنگونه که شایسته است انجام نداده ایم و باید بیشتر از وجود وی بهره می بردیم.باید تا زمانی که بزرگانی مانند باستانی پاریزی را در جمع خود داریم از وجود آنها استفاده کنیم و به سراغ آنها بیاییم نه امروز که دیگر در میان ما نیستند.
وی سخن خود را با ذکر این بیت از شهریار به پایان برد" تا هستم ای رفیق ندانی که کیستم/ روزی سراغ وقت من آیی که نیستم".
اعلام زمان و مکان تشییع استاد باستانی پاریزی
مانی باستانی پاریزی نوه این استاد فرهیخته در گفتگو با مهر زمان تشییع پیکر استاد باستانی پاریزی را 10 صبح روز پنجشنبه هفتم فروردین ماه جاری از مقابل دانشکده ادبیات دانشگاه تهران اعلام کرد. وی در بهشت زهرا تهران و در کنار آرامگاه همسرش به خاک سپرده می شود.
....................................
گزارش: اسما محمودی
نظر شما